از منطقه ویژه فولادی تا منطقه ویژه صنایع معدنی

مهدی کرباسیان رئیس سابق هیات عامل ایمیدرو
0
839

منطقه ویژه اقتصادی صنایع معدنی و فلزی خلیج‌فارس یکی از زیرمجموعه‌های سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) بوده و بسیاری از تصمیم‌گیری‌ها برای این منطقه وابسته به این سازمان است. از این‌رو، به سراغ رئیس سابق هیات عامل این سازمان رفته و نظر وی را درباره پتانسیل‌های این سازمان برای توسعه این منطقه جویا شدیم. مهدی کرباسیان می‌گوید: با توجه به پتانسیل‌های جغرافیایی، این منطقه امکان رشد گسترده‌ای در حوزه صنایع معدنی با تکیه بر صادرات محصولات دارد. وی اعتقاد دارد توسعه این منطقه نیازمند سرمایه‌گذاری دولت در تکمیل زیرساخت‌های آن است. در ادامه متن کامل این گفت‌وگو را می‌خوانید.

منطقه ویژه اقتصادی خلیج‌فارس از چه زمانی و با چه هدفی احداث شد؟ نقش این منطقه را در توسعه صنایع معدنی کشور چگونه ارزیابی می‌کنید؟

در زمان حضور مهندس جهانگیری و دکتر بانکی در شرکت ملی فولاد، تصمیم گرفته شد که در راستای تحقق اهداف صنعت فولاد کشور، منطقه ویژه فولادی در کنار خلیج‌فارس و در شهرستان بندرعباس تاسیس شود. این تصمیم براساس سیاست‌های درستی گرفته شد که عبارت بود از رشد صنعت فولاد به‌عنوان یکی از صنایع مادر و از اصلی‌ترین صنایع معدنی که رشد اقتصادی کشور را به‌دنبال خواهد داشت و توسعه آن در دستور کار دولت بود. در این میان، قرارگیری این صنعت در مکانی که دسترسی به آب‌های آزاد داشته باشد با فراهم کردن امکان واردات و صادرات نقش بسزایی در توسعه و موفقیت آن خواهد داشت.
در ادامه این طرح، ساخت منطقه ویژه فولادی به منطقه ویژه اقتصادی صنایع معدنی و فلزی تبدیل و همین امر موجب شد این منطقه علاوه بر صنعت فولاد زمینه را برای رشد سایر صنایع معدنی و فلزی فراهم کند. خوشبختانه این طرح عملی شد و این منطقه شکل گرفت و توانست در این سال‌ها سرمایه‌گذاران بسیاری را نیز به خود جذب کند.
در دولت دهم منطقه ویژه اقتصادی خلیج‌فارس در فهرست واگذاری‌ها قرار گرفته بود که خوشبختانه دولت آن را به حاکمیت برگرداند و در اختیار سازمان ایمیدرو قرار داد. در ادامه سازمان ایمیدرو به‌منظور تکمیل منطقه ویژه اقتصادی خلیج‌فارس و زیرساخت‌های موردنیاز آن، بودجه مناسبی را به این منطقه اختصاص داد که برنامه‌ریزی و اقدامات مهم انجام‌شده، موجب تکمیل زیرساخت‌های موردنیاز این منطقه شد.

برخورداری از اسکله‌های تخصصی چه مزیت‌هایی برای منطقه ویژه اقتصادی خلیج‌فارس داشته است؟

از دیگر مزایای منطقه ویژه اقتصادی صنایع معدنی و فلزی خلیج‌فارس، برخورداری این منطقه از اسکله تخصصی حمل مواد معدنی است. در سال‌های گذشته حجم وسیعی از مواد معدنی ازجمله سنگ آهن از طریق این منطقه صادر می‌شد. در حال حاضر، سالانه حجم قابل‌توجهی از محصولاتی همچون فولاد از بنادر این منطقه صادر می‌شود. به‌تازگی خط لوله‌ای نیز برای سوخت‌گیری کشتی‌هایی که برای صادرات در اسکله این منطقه حاضر می‌شوند، پیش‌بینی و عملیاتی شده است.
زمان ساخت اسکله منطقه ویژه، طرح جامعی درنظر گرفته شد که در این طرح عدم موازی‌کاری اسکله منطقه ویژه و اسکله بندر شهید رجایی مطرح و مقرر شده بود اسکله این منطقه با رعایت موارد اجرایی شده و تجربیات بندر شهید رجایی به بهره‌وری بالاتری دست یابد. این امر تا حدی اجرایی شد. امیدواریم با افزایش توجه و حمایت سازمان ایمیدرو از این منطقه، بهره‌برداری از اسکله‌های منطقه ویژه خلیج‌فارس به حداکثر خود برسد.

باتوجه به ظرفیت‌های منطقه ویژه خلیج‌فارس، اجرای طرح توسعه در این منطقه را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

باتوجه به پتانسیل‌های منطقه ویژه اقتصادی صنایع معدنی و فلزی خلیج‌فارس و استقبال خوب سرمایه‌گذاران از این منطقه، پیشنهاداتی مبنی بر توسعه منطقه داده شد که پس از بررسی و انجام مطالعات اولیه و تکمیلی، طرح توسعه این منطقه به تصویب رسید. در دولت یازدهم اضافه شدن ۲۵۰۰هکتار زمین به‌منظور ایجاد سایت توسعه منطقه ویژه عملی شد. درباره زمین مورد نظر اختلافاتی میان ایمیدرو و سازمان بنادر وجود داشت که خوشبختانه با مدیریت درست برطرف و این زمین به منطقه ویژه افزوده شد. درکنار توسعه زمین، طرح‌های توسعه‌ای مبنی بر ایجاد زیرساخت‌ها نیز در این منطقه دنبال می‌شود که افتتاح فاز اول نیروگاه برق ۱۶۰ مگاواتی ازجمله آن‌ها بود که در نیمه دوم سال ۱۳۹۷ راه‌اندازی و اجرایی شد. خوشبختانه درحال حاضر منطقه ویژه خلیج‌فارس مشکلی در تامین زیرساخت‌های آب، برق و گاز برای شرکت‌های فعال در این منطقه ندارد و برنامه طرح‌های توسعه‌ای را نیز با هدف افزایش زیرساخت برای انجام طرح‌های توسعه‌ای دنبال می‌کند.

منطقه ویژه خلیج‌فارس مشکلی در تامین زیرساخت‌های آب، برق و گاز برای شرکت‌های فعال در این منطقه ندارد و برنامه طرح‌های توسعه‌ای را نیز با هدف افزایش زیرساخت برای انجام طرح‌های توسعه‌ای دنبال می‌کند

برای افزایش جلب سرمایه‌گذاران به این منطقه، چه اقداماتی باید انجام شود؟

در منطقه ویژه خلیج‌فارس چند پروژه بسیار مهم تعریف شده که اجرایی شدن این پروژه‌ها به جذب سرمایه‌گذاران به این منطقه کمک زیادی می‌کند، اما اجرای این پروژه‌ها نیازمند تخصیص اعتبار است. ازجمله طرح‌های توسعه‌ای قابل اجرا در منطقه، احداث ۲ اسکله دیگر در این منطقه و تکمیل تجهیزات بندری است. باتوجه به طرح‌های توسعه‌ای منطقه لازم است زیرساخت‌های منطقه نیز توسعه یابد که نیازمند بودجه است.
درحال حاضر مشکلی که تامین بودجه برای توسعه این منطقه را با دشواری مواجه کرده، قانونی است که شرکت‌های دولتی را موظف می‌کند در صورت سوددهی ۵۰ درصد سود خود را به خزانه واریز کنند؛ این قانون مانع از صرف سود در طرح‌های توسعه‌ای می‌شود. اما باتوجه به ویژگی‌های این منطقه و نزدیکی افق ۱۴۰۴، لازم است با سرمایه‌گذاری هرچه بیشتر در این منطقه، گام مهمی در راستای تحقق اهداف تعیین شده به‌ویژه در زمینه تولید ۱۰میلیون تن فولاد و صادرات آن برداشت.

صنایع معدنی و فلزی این منطقه در چه وضعیتی قرار دارند؟

درحال حاضر شرکت‌های بزرگ صنایع معدنی و فلزی ازجمله صبا فولاد، فولاد کاوه جنوب کیش، فولاد هرمزگان و… در این منطقه مشغول فعالیت هستند که برخی از آن‌ها از جمله شرکت فولاد هرمزگان طرح‌های توسعه‌ای را در منطقه دنبال می‌کنند. واحد گندله‌سازی شرکت مادکوش نیز با ظرفیت تولید سالانه ۲/۵ میلیون تن گندله در نیمه نخست سال آینده در این منطقه به بهره‌برداری خواهد رسید و در ادامه ساخت واحد کنسانتره‌سازی آغاز خواهد شد. باتوجه به مزیت‌های منطقه، به‌ویژه دسترسی به آب‌های آزاد که امکان صادرات را فراهم می‌کند، آینده بسیار درخشانی برای این منطقه پیش‌بینی می‌شود.